Aspołeczność to świadome unikanie udziału w zjawiskach i zdarzeniach o charakterze społecznym, wynikające z niechęci do współżycia społecznego. Tymczasem poprawne relacje z otoczeniem mogą być źródłem wsparcia i równoważą emocje, a także pozwalają nabierać dystansu tam, gdzie jest to konieczne. Aspołeczność może więc zaburzyć nie tylko życie towarzyskie, ale także postrzeganie siebie i być powodem braku wewnętrznej równowagi.
Co to znaczy aspołeczny?
Aspołeczność jest cechą pasywną i nie wiąże się z tendencją do występowania przeciwko wartościom społecznym. Co to znaczy aspołeczny kolega w pracy czy członek bliskiej rodziny? Aspołeczność jest skierowana zdecydowanie bardziej wewnętrznie wobec siebie i swojej roli w społeczeństwie, aniżeli do innych osób z otoczenia.
Człowiek aspołeczny to osoba, która postanowiła wycofać się z życia społecznego ze względu na brak potrzeby nawiązywania i utrzymywania relacji z innymi ludźmi. Osoby aspołeczne nie nawiązują i nie pielęgnują kontaktów z innymi, ponieważ nie czują potrzeby posiadania znajomych ani partnera. Lubią za to spędzać czas samotnie, bez konieczności podtrzymywania rozmowy z innymi.
Aspołeczność – objawy, które demaskują samotnika
Pielęgnuj relacje z najbliższymi i otoczeniem, bo mogą być one wsparciem dla rozwoju osobowości. Współżycie w społeczeństwie uczy panowania nad własnymi emocjami oraz pozwala spojrzeć z dystansu na swoje życie. Cechy osoby aspołecznej często przeszkadzają w satysfakcjonującym życiu.
Oto kilka charakterystycznych cech człowieka aspołecznego:
- w towarzystwie nie uczestniczy w toczącej się rozmowie;
- nie czuje potrzeby posiadania znajomych czy przyjaciół;
- nie lubi hałasu i unika przebywania w zatłoczonych miejscach;
- jest wewnętrznie przekonany, że inni nie zrozumieją jego zwyczajów;
- lubi samotność, a czas spędzony z ludzi uznaje za zmarnowany;
- nie wychodzi z domu, jeżeli sytuacja go do tego nie zmusza;
- nie lubi, gdy ktoś dotyka jego rzeczy.
Człowiek aspołeczny a introwertyczny
Warto zauważyć, że aspołeczność różni się od osobowości introwertycznej, choć z pozoru wyglądają podobnie. Introwertyk tak naprawdę nie chce ograniczać kontaktów z ludźmi, lubi niewielkie grono bliskich znajomych, przyjaciół i własną rodzinę. Od czasu do czasu czuje potrzebę spotkania z innymi, ale później musi pobyć w samotności. Wysoka wrażliwość na bodźce zewnętrzne introwertyka potrzebuje czasu na wyciszenie i powrót do równowagi emocjonalnej. Osoba aspołeczna natomiast rezygnuje z podtrzymywania kontaktów z innymi, unika spotkań towarzyskich i nie stara się utrzymać trwałych relacji.
Postawa aspołeczna bywa niekiedy utożsamiana z występowaniem przeciwko normom społecznym. To jest nieporozumienie, ponieważ zachowania aspołeczne nie oznaczają akcji, ani żadnego działania wymierzonego w kogoś. Aspołeczność – w przeciwieństwie do antyspołeczności – jest cechą pasywną, bez tendencji do aktywnego występowania przeciwko społeczeństwu i wartościom społecznym.
Osobnik aspołeczny – co to znaczy dla otoczenia?
Otoczenie osoby aspołecznej często nie rozumie, z czego wynika takie, a nie inne zachowanie, unikanie kontaktu itd. Jesteśmy skłonni traktować zachowania aspołeczne jako brak pewności siebie, a czasem zadufanie w sobie. Osoba aspołeczna może być postrzegana przez swoje otoczenie jako ktoś, kto unika interakcji społecznych, ma ograniczone zainteresowania i zakres działania oraz wykazuje brak empatii wobec innych. Dla otoczenia, takie zachowanie może być mylące i trudne do zrozumienia. Osoby aspołeczne mogą też być postrzegane jako wystraszone, ze względu na to, że unikają kontaktu wzrokowego. Czasami po prostu nie rozumieją norm społecznych, nie wiedzą, jak się zachować, co robić ani czego się od nich oczekuje w danej sytuacji.
Jak zachować się w towarzystwie osoby aspołecznej?
Każda osoba jest inna i może odmiennie zachować się w różnych sytuacjach. To, co jedna osoba ocenia jako zachowania aspołeczne, może dla kogoś innego być normą. Kluczem relacji między ludźmi zawsze powinien być szacunek, zrozumienie, cierpliwość i otwarta komunikacja. Zachowanie w towarzystwie osoby aspołecznej może wymagać zrozumienia jej wyjątkowych potrzeb:
- staraj się szanować przestrzeń osobistą osoby aspołecznej i nie naciskaj na ciągłe interakcje;
- bądź cierpliwy i daj czas oraz przestrzeń, której potrzebuje;
- nie twórz presji na osobę aspołeczną, aby brała udział w inicjatywach, jeśli nie czuje się na to gotowa;
- akceptuj, że osoba aspołeczna może mieć inne sposoby spędzania czasu i odmienny styl życia oraz staraj się nie oceniać jej wyborów.
Jak rozpoznać zachowania aspołeczne?
Brak dostosowania do przyjętych norm społecznych, jakim jest zachowanie aspołeczne, charakteryzuje się biernością, chęcią izolacji zamiast przebywania w grupie. Człowiek aspołeczny z reguły nie podejmuje żadnych inicjatyw.
Osoby przejawiające zachowania aspołeczne mogą być przez innych odbierane z podejrzliwością lub jako zagrażające przyjętemu ładowi. Między osobą towarzyską, otwartą na nowe znajomości i pielęgnowanie dotychczasowych przyjaźni, a człowiekiem aspołecznym istnieje ogromna różnica w zachowaniu. Próba nawiązania relacji jest więc dużym wyzwaniem i często wiąże się z uczuciem porażki.
Czynniki chroniące przed aspołecznością
Istnieją czynniki, które chronią przed aspołecznością, a do najważniejszych z nich należy posiadanie pełnej rodziny i brak w domu rodzinnym poważnych konfliktów, przemocy czy nałogów. Zachowania aspołeczne pojawiają się rzadziej u osób, które doświadczyły w dzieciństwie silnej więzi z bliskimi, wspierającego stosunku ze strony rodziców i miały otwartą komunikację z mamą i tatą. Dobre relacje z bliskimi osobami, a przynajmniej jedna zaufana relacja, na której można polegać, zdaniem psychologów, może uchronić przed aspołecznością.
Czynniki chroniące przed aspołecznością mogą obejmować aspekty rodzinne oraz indywidualne i społeczne. Wysoka samoocena, możliwość odnoszenia sukcesów w szkole lub w sporcie, kreatywność w życiu osobistym i zawodowym to indywidualne czynniki chroniące przed zjawiskiem aspołeczności.
Mentoring jako remedium na aspołeczność
Co ciekawe, przed aspołecznością chroni mentoring. Mentor dla osoby aspołecznej to autorytet, który dysponuje większym doświadczeniem lub ma kompetencje w określonym obszarze i jest w stanie przekazać swoją wiedzę. Mentor jest w stanie pomóc osobie aspołecznej w nauce umiejętności społecznych, dzieleniu się doświadczeniem życiowym, motywacji, a także w wyrażaniu opinii.
Jak mentoring pomaga w życiu i biznesie? Mentoring obejmuje przede wszystkim:
- kształtowanie motywacji, samodzielności i odpowiedzialności za własne decyzje i realizowane zadania;
- wskazanie elementów i możliwości do wykorzystania tkwiących w otoczeniu, które podopieczny mógłby pominąć;
- udzielanie rad w zakresie rozwoju osobistego oraz kształtowania ścieżki kariery;
- wsparcie w zdobyciu nowych umiejętności i źródeł wiedzy potrzebnej do samodzielnego i skutecznego działania.
Mentoring to długoterminowa relacja z osobą o zdecydowanie większym bagażu doświadczeń i wiedzy, która wspiera w rozwoju.
