Na czym polega szacunek do siebie?
Szacunek do siebie i innych to podstawa udanych relacji z ludźmi. Chcemy być szanowani, ale czy sami szanujemy? Co to jest szacunek i co to znaczy szanować drugiego człowieka? Jak brzmi definicja szacunku? Kocha, lubi, szanuje z perspektywy życiowej, oznacza przyjazne wzajemne relacje na całe życie. Omówmy teraz znaczenie szacunku na poziomie psychologicznym.
Szacunek na co dzień
Szacunek do samego siebie polega na poczuciu własnej wartości, a także zaufaniu do samego siebie, akceptacji siebie takim, jakim się jest. Do poszanowania siebie niezbędna jest zatem wiedza o sobie i dobry kontakt z własnymi emocjami. Z szacunku do siebie dbamy o swoje potrzeby, rozwój emocjonalny, dobrostan psychiczny i fizyczny. Przede wszystkim z szacunkiem wsłuchujemy się w swoje potrzeby i staramy się realizować, nie krzywdząc przy tym innych. Kiedy przyjrzymy się bliżej, czym jest szacunek do siebie, w praktyce okazuje się, że szanowanie siebie wcale nie jest takie łatwe. Niekiedy stawiając siebie na pierwszym miejscu, narażamy się na posądzenie o egocentryzm czy egoizm.
Codzienne relacje z domownikami i wspólne posiłki czasem przypominają scenę z filmu Dzień Świra Marka Koterskiego. Scena, w której matka mówi: „Zjedz pomidorową, ugotowałam specjalnie dla Ciebie, z ryżem, tak jak lubisz” stawia syna, dojrzałego mężczyznę, w sytuacji bez wyjścia. Jeśli nie ma akurat ochoty na zupę, odmówi z szacunku do siebie czy zje z szacunku do matki? Ten moment jest poprzedzony inną sceną, równie brutalnie weryfikującą szacunek do siebie i innych, a chodzi w nim o mycie naczyń w lodowato zimnej wodzie i konsekwencje tego dramatu. Jeśli syn odmówi zjedzenia zupy, poświęcenie matki pójdzie na marne. Jakie to życiowe! Podobne przedstawienia dzieją się pod dachami wielu domów, scenarzysta nie musiał daleko szukać.
Prawdziwy szacunek a iluzja
Matki mówią, że kochają swoje dzieci, a zmuszają je do działania wbrew sobie, nie szanują ich uczuć, używają przemocy psychicznej i fizycznej, biją. Kochankowie wyznają sobie miłość i zdradzaj, przyjaciele powierzają sobie tajemnice, a potem łamią zasady nielojalnym zachowaniem. Ludzie, którzy twierdzą, że się kochają, ale w ich relacji nie ma szacunku, żyją w iluzji, bowiem miłość bez szacunku nie istnieje. Chodzi zapewne o rodzaj więzi między ludźmi opartej na pożądaniu, uzależnieniu, fascynacji bądź uwikłanie we wspólne problemy. Historie rodzinne pełne są przykładów braku szacunku w relacjach praktycznie na każdym poziomie, również między pokoleniem młodszym a starszym. Najogólniej rzecz ujmując, deficyt szacunku w świecie bierze się z tego, że rodzice coraz mniej go przekazują swoim dzieciom i nie potrafią wzbudzać szacunku dla siebie. Na psychologicznym poziomie szacunku do siebie i do innych uczymy się w relacjach z najbliższymi osobami.
Szacunek – definicja szacunku
Słownikowa definicja szacunku wg słownika PWN określa szacunek jako stosunek do osób lub rzeczy uważanych za wartościowe i godne uznania. W potocznym rozumieniu szacunek to cecha, która pozwala zjednać sobie wielu ludzi. Okazywanie szacunku wpływa na relacje interpersonalne, pomaga w nawiązywaniu nowych znajomości oraz trwałych i stabilnych przyjaźni. Koło się zamyka, bo skoro przez rodziców nie jesteśmy szanowani i nie rozumiemy, co to znaczy szanować siebie i drugiego człowieka, to nawet z najlepszymi intencjami nie będziemy wiedzieć, jak wyraża się szacunek.
Szacunku uczymy się od dziecka
Szacunek jest fundamentem wszystkich innych wartości moralnych. Spójrzmy z drugiej strony i zapytajmy, czym objawia się brak szacunku. Zachowanie lekceważące, poniżanie, ironia oraz krytyka wywołują gniew, smutek, złość. Bywa, że nawet po latach pamiętamy urazę, którą pozostawiła w nas jakaś sytuacja czy kontakt z inną osobą. Jeśli w dzieciństwie zainstalował się w nas syndrom ofiary, to znaczy, że nie nauczyliśmy się okazywać szacunku ani go odczuwać. Protezą będzie w tym przypadku respekt lub bojaźń, ale to zupełnie coś innego. Szacunek dla dziecka to w historii dziejów coś nowego. Na zauważalną skalę pojawił się na świecie dopiero w XX wieku. Najważniejsze, by na drodze przepełnionego szacunkiem wychowania instalować szacunek w dzieciach. A to się dzieje, kiedy szanujemy granice cielesne dziecka i np. nie karmimy na siłę i nie karzemy za niedojedzony posiłek.
Szacunek do samego/samej siebie
Nauczyć się szacunku do siebie, zanim opanujesz trudną sztukę szanowania innych. Musisz nauczyć się dyscypliny i wdrożyć ją poprzez złożenie sobie zobowiązania, że będziesz przestrzegać własnych zasad. Dzięki temu możesz okazać szacunek do samego siebie! Przygotuj plan jak szanować siebie – jakakolwiek jest teraz Twoja sytuacja, tylko Ty możesz ją zmienić. Zdobywanie szacunku do samej siebie jest ciągłym procesem, a więc do dzieła, nie marnuj ani chwili!
Złote zasady budowania szacunku do samego siebie i innych:
- Rozpoznaj wady swojego charakteru. Zastanów się, na co w Twojej osobie ludzie najbardziej narzekają, a potem zacznij te cechy transformować.
- Dbaj o wypowiadane słowa i nastawienie w stosunku do innych. Staraj się mówić pozytywne rzeczy o innych, kiedykolwiek to tylko możliwe.
- Unikaj negatywnego nastawienia w stosunku do innych.
- Postaraj się pomagać w rozwiązywaniu problemów.
- Zawsze szanuj opinie innych, jeśli nawet są one błędne, ponieważ każdy ma swoje własne spojrzenie i osąd sytuacji.
- Nie osadzaj z góry bez względu na to, co mówią inni. Być może ta osoba próbuje się zmienić, tak samo jak Ty.
- Ceń siebie, potem innych.
- Przyjaźń jest warta więcej niż cokolwiek możesz posiąść.
- Utrzymuj swoje mieszkanie i otoczenie w czystości i porządku. Sąsiedzi będą Cię szanować, gdyż jest to plus dla wartości posiadłości i jej sąsiedztwa.
Co to jest szacunek do drugiego człowieka?
Troszcząc się o relacje z innymi ludźmi, warto pamiętać, co to jest szacunek do drugiego człowieka i ile znaczy w stosunkach międzyludzkich. Stosunek do szacunku różni się pod względem płci. Mężczyźni są bardziej wrażliwi niż kobiety na okazywanie i komunikowanie im szacunku oraz wyrazów uznania dla ich starań. Natomiast kobiety mają większą potrzebę słuchać o tym, że są kochane.
Niedocenianie i ośmieszanie mężczyzny przez kobietę będącą z nim w bliskiej relacji jest często katastrofalnym błędem. Kończy się to stracą partnera, albo w sensie dosłownym, bo mężczyzna odchodzi, albo symbolicznie. Nieszanowany mężczyzna wycofuje psychologiczne wsparcie dla kobiety, odsuwa się na bok, znika przed ekranem komputera lub telewizora albo rusza w męski świat i prawdopodobnie będzie otwarty na poszukiwanie innych kobiet, które potrafią okazać mu uznanie i szacunek.
Szacunek w bliskiej relacji
Psychoterapeuta, trener i doradca biznesu Wojciech Eichelberger przypomina o prostym rytuale, od którego warto zacząć naukę wzajemnego szacunku w relacji. Co wieczór przygotowujemy karteczki, które wkładajmy sobie nawzajem pod poduszki. Na karteczce zapisujemy trzy zdania skierowane do partnera/partnerki.
Pierwsze zdanie ma się zaczynać od słów: „Przepraszam Cię za…”. I tu zawsze wpisujemy coś konkretnego, co się wydarzyło tego dnia, kiedy piszemy karteczkę. Drugie zdanie ma zaczynać się od: „Dziękuję Ci za…”. Znów wpisujemy to, za co jesteśmy wdzięczni swojej drugiej połówce. Trzecie zdanie zaczynamy od: „Proszę Cię o…”. W tym zdaniu dajemy feedback dotyczący tego, co tego dnia było dla nas trudne w zachowaniu partnera/partnerki. Pamiętajmy o żelaznej regule, że nie wolno czytać karteczki partnera, zanim nie napiszemy własnej i nie wsuniemy jej pod poduszkę. Odwaga polega na tym, że nie odnosimy się do tego, co napisała druga osoba, ale piszemy swoje – w ciemno. To ćwiczenie można również stosować ze starszymi dziećmi.
- Przepraszam Cię za…
- Dziękuję Ci za…
- Proszę Cię o…
- Uwaga! Nie czytaj karteczki partnera, zanim nie napiszesz własnej!
Jak szanować siebie?
Ważne pytanie o szacunek do siebie – co to znaczy i jak szanować siebie? „Nawet gdy jesteś sam w ciemnym pokoju, zachowuj się tak, jakbyś był w obecności czcigodnego gościa” to rada, którą pewien uczeń usłyszał od Mistrza. To jest: mam traktować z szacunkiem własne ciało, a co dopiero emocje i komfort psychiczny.
Od czego więc zacząć naukę szacunku w związku, w rodzinie? A także jak szanować siebie? Naukę szacunku w związku i w rodzinie zacznijmy od psychologicznej definicji szacunku:
Szacunek to odruchowa troska o wolność człowieka, o swobodę wyrażania naturalnych, prawdziwych potrzeb, uczuć, poglądów i wartości. To uznawanie granic przestrzeni życiowej, dóbr osobistych, sfery prywatnej oraz suwerenności ciała. |
Szanujmy się!
Po czym poznać, że szanujemy siebie? Lista zachowań wskazujących, czy posiadamy umiejętność szanowania siebie, jest dość długa i wskazuje, jak wdrożyć w praktykę psychologiczną definicję szacunku.
Po czym poznać czy szanujesz siebie?
- Dokonywanie samodzielnych wyborów;
- Egzekwowanie swoich praw;
- Samodzielna ocena swojego postępowania i umiejętność wyciągania wniosków;
- Wyrażenie sprzeciwu wszędzie tam, gdzie uważasz to za słuszne i potrzebne;
- Otwarte mówienie o swoich marzeniach, przekonaniach i opiniach;
- Wprowadzanie zmian tam, gdzie jest to stosowne;
- Samodzielne dysponowanie swoim czasem i dzielenie go na realizację zadań, odpoczynek i marzenia wg własnego uznania.
Na czym polega szacunek do siebie
Akceptacja siebie wraz z wadami i przyzwyczajeniami wydaje się niezbędna do szanowania siebie. Nie oczekuj, że staniesz się idealny i dopiero wtedy zasłużysz na szacunek. Dążenie do bycia perfekcyjnym w każdej dziedzinie i odkładanie szacunku na później, to tylko strata cennego czasu, który już teraz powinien pracować na Twoją korzyść. Zaakceptuj to, co masz! Samodzielne decydowanie i dokonywanie wyborów to kolejny etap i oznaka szacunku do siebie. Weź 3 oddechy i podejmij decyzję! Jeśli umiesz szanować siebie, jesteś w stanie nauczyć się również szacunku innych. Korzystaj z naszych darmowych narzędzi, które pomagają w samorozwoju lub zapisz się na wybrane szkolenie.